SPROVA MA SHQIPTARE E HERKULIT

Sot si sot para çerek shekulli, rendi i ditës janë plehnat. Në ndrrimin e sistemeve, plehnat ishin metafora e ndrrimit të formës së sundimit të çnjerzores mbi njerzoren. E pati kapë Nexho Shabani, humorist popullor, që e përshkroi ndryshimin me formulën: ça na janë zbukuru’ plehnat. Tranzicioni e vazhdoi punën e zbukurimit të plehnave, dhe tash ka mrritë hipostazën e vet, i importon.
Personalisht nuk jam kundër importit të plehnave, plehnat janë biznesi i shekullit. Problemi asht se klika që asht në krye të punëve botore shqiptare, e ban ktë veç për interesin e vet. Për ma tepër që çdo biznes kta e konceptojnë si biznesin e drogës, pra nji aktivitet i nënligjshëm që synon me mbushë thasët e zij. Njerzit që kanë me punue n’ktë lamë, kanë me u pague me nji copë bukë, si në kohët ma të errta të komunizmit të baballarëve të pronarve të tyne. Meqë ministri i Gërdecit mbas masakrës u kalue te Ekologjia, në rast masakre, ktë herë, ministri i Mjedisit ka me kalue te Mbrojtja. Kjo asht mnyra shqiptare me ra prej fikut n’dardhë. Interesant por jo për tu çuditë ka me qenë fakti, se ky ligj kapitalist ka me u aplikue gjithnji me logjikë komuniste, pra: puntori i ksaj industrie, ka me fitue ma pak se mbledhsi privat i kanoqeve. Por nuk asht kjo tema kryesore e ktij shkrimi, veç nji shteg që qet ku due me dalë.
M’intereson me folë për procesin e kundërt, që për mendimin tem asht shum ma i rrezikshëm, ngase shkakton dame të pariparueshme antropologjike. Procesi i importimit të bukurive dhe të kthimit të tyne në plehna. Ato letraret m’interesojnë veçan. Teksa ky proces duket sikur ka kursye shum prej klasikëve, nuk ka dyshim se përdhosja dhe sakatimi kanë karakterizue importin e shumicës së kryeveprave letrare të modernitetit. Autorë të masakruem janë Céline, Camus, Kafka, Pessoa, Miller (H.), Sartre, Kundera, Vonnegut, Eliot, Levi (P.), Borges, Deleuze, Kavabata, Mishima deri te ma të vonët, Houllebecq, Murakami, Oz, Bolanjo. Kundera, Houllebecq, Murakami, Oz, nuk asht se më dhimben fort. Të mos ishin përkthye hiç, nuk kishte me u pasë vu oroe ndryshimi. Céline, çka. Camus të dhimbet për shkak të personalitetit ma shum se për shkak të letërsisë që ka shkrue; e njajta gja vlen për Sartre-n. Nji letërsi eseistike, mbetet në tentativë.
Padyshim që fatin ma të keq e kanë pasë poetët: plotësisht të masakruem francezët, gjermanët, italianët, amerikanët. Ma shum se të tjerët italianët, mbasi për do kohë shumica e shqiptarve kujtoi se dinte italisht. Tash bajnë sikur dinë anglisht.
Jo ma pak të masakruem janë ata që janë përkthye n’atë shqipe që për shkak të aparteidit quhet gegnisht, me idenë që falë muzikalitetit të gegnishtes mund të arnohet moskuptimi literal i tekstit.
Kulmi asht se kto përdhosje i faturohen pamundësive të shqipes. Por kundërshembujt janë dhe vikasin po mbrenda shqipes. Për turp, ligji shqiptar i pashkruem i mikpritjes, shkelet kur bahet fjalë për miq nga bota humaniste. Por ndoshta asht normale që kultura e pashkrueme me vlerat e saj, me dështue kur vjen puna te kultura e shkrimit.
Pra pseudointeligencja jonë asht e specializueme jo vetëm në zbukurimin e plehnave, por edhe në importimin e bukurinave për me i transformue në plehna. E gjithë kjo ka bekimin e fondacionit për një shoqëri të zbërthyer.
Nga përvoja e ime në ktë fushë, di ate se bane e prune diçka të bukur, të thrrasin direkt për me të futë në punë në zbukurimin e plehnave. Por siç e thashë, ani! Plehnat janë biznesi i shekullit. Nuk duhet me i thanë jo ktij sektori kaq vital, për ktë fazë të postkapitalizmit të avancuem! Të avancuem deri në skajet e kapitullimit. Dhe kshtu më thirrën edhe mue me përkthye nji Daniele Steel; vuejta 6 muej me nji libër që mund të përkthehet për 2-3 ditë. Titulli “Tradhtia” – ironi e trefishtë, mes autorit-botuesit-përkthyesit. Në fund rezultati ishte sakat dhe i papranueshëm. Botuesi e mbajti do kohë, e kaloi nëpër disa redaktorë, në fund vendosi: nuk mund të botohet. Në këtë gjendje që është nuk mund të botohet. Fajin de jure ia la autores: e ka shkruar vetë! De facto e hangra unë: përkthimi nuk botohet, pra nuk paguhet. Hera e parë dhe e fundit që baj kso kompromisesh për lek. Ironia, e trefishtë – Autorja tradhton vedin: në kulmin e famës ajo provon me e shkrue vetë librin (nuk ia beson si gjithmonë 36 editorve të saj); në kulmin e fuqisë industriale botuesi i saj amerikan, pranon me e botue n’at gjendje (i pandjekun nga botuesit e tjerë të gjuhëve të mdhaja ktë herë); nel mezzo del cammin të jetës profesionale, përkthyesi tradhton vedin tue përkthye ktë paçavure.
Bashkëudhtarë! Në kjoftë se ju ftojnë për merita të veçanta me bashkëpunue te industria e zbukurimit të plehnave, mos harroni, mund të mos paguheni!! Dhe era e plehnave s’ka me ju shqitë nga flegrat për shum kohë. Nse e bani kte për me luftue energjitë e tepërta, pra me humbë njifije energji, mos harroni se energjia nuk shpenzohet në gjana ku nuk ka lëvizje.
Industria e plehave nuk asht pra as e re, as e panjoftun për ne. E gjitha kjo ka përmasa epike, mitike kisha me thanë.
Prandej, edhe në ktë rast na vjen në ndihmë nji paralelizëm mitologjik. Nga 12 mundimet e Herkulit, që ne bashkëfshatarët e tij etnikë kajherë e quejmë me përkëdheli Hekruli, ma shqiptari më duket miti i stallave.
Herkuli pastron stallat. Diku në nji vis pellazg të quejtun Elidha, rrnojte nji mbret që kishte 1000 qé, Augjeu, dhe ky Augjeu kishte 30 vjet pa vu dorë me i pastru’ stallat. Kshtu plehu kishte arritë nivele pellazgjike. Pellazgu s’e vriste shum mendjen. Herët e vonë zotat kishin me i nisë nji tjetër pellazg që mund t’i kryente at punë. Nji sfidë iu lshue Herkulit, kundrejt nji shpërblimi. Herkuli pranoi. Ma shum për sedër, se për shpërblim. Herkuli përdori nji stratagjem prej Uliksi. Tregoi se pavarsisht forcës, nuk ishte ma i trashi ndër pellazgët, dhe fundi i fundit ishte gjysë-hyjni. I ndrroi rrjedhën dy lumejve, që vërshuen furishëm në atë lugajë dhe e shkulën krejt plehun tue e dyndë e shpërnda tjetërkund. Tue plehnue edhe tokat ma andej.
Duhet pra nji Herkul për me pastrue plehun 30-vjeçar të stallave të gjuhës shqipe.  Dy lumenjtë janë gegnishtja dhe toskërishtja.

How the Doors can save your life

Isha tu u kthy prej Tiranet mbas mesnatet. Kjeshë nisë në zheg për aty, me shmangë trafikun dhe trafikantat. Kur mrrita isha i lodhun, dhe ma i lodhun tash në kthim. Ora 1 mbas mesnate. Sytë, që s'shohin mirë as ditën me diell, natën kapitullojnë. Mendja fut në përdorim backupin. Përllogaritë matrica; dekripton algoritmin e vendndodhjes pa adresë. Grahja pothuejse përmendsh. Për ma tepër, anipse pse gusht, at natë kishte ra mjegull. Kasetofonin e kisha zhgulë qysh kur radio ishte ba televizive. Imazhet verbale të saj, po aq të neveritshme dhe kakofonike sa televizivet. Me të kalue Kamzën ku tek tuk shtyllat edhe bajnë dritë hyna në mjegullën e ultsinës së mbjellun me shpia. Për ma tepër kisha nja nji vit pa u ngi me gjumë. E kshtu, po mendojsha përgjumshëm dermanin. Nji kafe te nji pikë karburanti, s'kishte me qenë keq. Shokët ishin tu m'pritë te nji oborr i mshehun n'Gjuhadol, me nji raki marakut. Duhet të ishin dejë tashma. Mu m'kishte dejë etja për gjumë. Ia dal, ia dal... kam përvojën e duhun, autonominë e duhun. Yeah keep your eyes on the road and your hands upon the wheel... Yeah we're goin' to the Roadhouse and gonna have a real... good time... Në Fushë-Krujë isha tu i kërku me za t'naltë zonjës prej hini me dorzue votat... Ashen Lady give up your vows... Save our city! right now!
Mandej u donte edhe nji dorë muhabet fluturak me femnën prej qytetit t'engjujve... si e diele mbrama që ishte... L.A. woman sunday afternoon... drived to your suburbs, into your blues... Kjo më zgjoi thuejse krejt... çar magjiet ka nata, me tu dukë Kurbini si Los Angeles... mjafton muzika e duhun... dhe mbulimi i dyfishtë me mjegull e me natë... kur pashë që e kisha kapë Lezhën, u ndiva ma i ftilluem dhe kalova te baladat ma t'buta She lives on love street... she has a house and garden... I'd like to see what happens... N'Beltojë kisha kapë baladën Crystal Ship, nji nga ma t'preferuemet e mia. Te harku i Bërdicës fillova me Soft parade i bindun se pa e mbarue kangën, që asht e gjatë dhe me dashtë me i ra shkurt mund të tjerret edhe ma gjatë, se pa mbarue balada kisha me kenë te oborri me shpresë se do t'kishte mbetë nji pikë prej asaj rakisë së marakut të cilës mjafton me i marrë erë për me tu pastru balli prej stogjeve të smogjeve. Dhe e gjeta azilin e butë dhe kishte teprue nji gotë e gjysë, gati dy gota prej rakisë... Can you find me soft asylum I can't make it anymore... the man is at the door...
Për veshë të tjerë për momente tjera ka grupe të tjera, nuk janë edhe aq shum sa mund të duken... por në nji moment t'caktuem, të gjithë më venë në gjumë. Me përjashtim të grupit The Doors... prej kangës së parë tek e fundit.
Vetëm ideja e infinitit e mban shpirtin gjallë.
Formulën e pagzimit e ka lanë William Blake:
If the doors of perception were cleansed every thing would appear to man as it is, Infinite