martedì, dicembre 10, 2024

 

Mbas vizitash disaorëshe, në studion private të primarit, rreth nji tavoline rrumbullake, specialistët e ndryshëm u mblodhën dhe na thanë se nuk kishin zbulue asgja në veçanti, nuk kishte metastaza, zemra, mëlçia dhe gjithçka tjetër punonin. Carmelo i ndigjonte me nji ngërdheshje në ftyrë, pohonte me kokë në heshtje, në fund i kapun nga humori i tij i pagabueshëm iu kujtue batuta e Petrolinit ndaj mjekëve dhe i tha: "E kuptova: kancer s'ka, zemra asht top, mëlçia top, veshkat top, veç un jam tuj vdekë!"
Shuhej da-kadalë, simptomat mbivendoseshin, dhe mjeku i dorëzuem i bani të ditun se nuk kishte mbetë ma shum kohë. Donte me ditë: "Sa?" Filloi me pyetë ne dhe vedin a ishte e mujtun me pritë tuj ditë se gjithçka po soste. Nuk gjente paqë. Un n'automatizëm total, e siguroja, e ndihmoja me mbledhë ditët, nji me nji, e ndihmoja tuj marrë përsipër çdo mundim, ishte kurrgjasend, kundrejt dhimbjes që erdhi ma vonë. Furia me të cilën e kishte pritë lajmin, u zhduk mejherë, s'e xuni ma ngoje. Kishte vendosë me ndejtë në paqe i qetë, e kisha pyetë ke donte me pa' prej miqve, me numratorin e tij në gjunj i lexova të gjithë emnat.
Pranoi vizitën e disave, tuj refuzue kategorikisht me tokue këdo që do ta transformonte atë tokim në nji lamtumirë të qurravitun. Kaloi disa dit me Jean-Paulin, Giancarloja kalonte me e tokue përditë. Me secilin prej tyne foli tek për tek, tuj iu falëmeshndet si dikush që asht për rrugë. Piergiorgios i la amanet të kujdesej për mue, të më mbështeste në ditët e ardhshme.
Gjashtë muej pa vu gjumë në sy, tek rrekesha me i sigurue çdo përkujdesje, kjeshë përçudë krejt nga ndijimi i çfarëdo emocioni, a ndjenje, që disi mund të më banin me më lëshue zemra. Ngarendja anembanë qytetit dhe shpisë, me pru qeset e gjakut, fusja mbrenda tij ate çka vdekja ia nxirrte jashtë tue riformue plagën. Me nji shprehì absurde paqje që kisha arritë me i përcjellë edhe atij. Më thirrte tash e parë dhe un, gjithnji turravrap si herën e parë që ishim pá, i gjegjesha: "Erdha!" "Kam me të thirrë Erdha," më tha, "je xhevahir, s'di si do t'ia kisha ba pa ty". Nuk e dija as un si do t'ia kisha ba pa te, e ndoshta ende nuk e dij.
 
 
Luisa Viglietti, Kjo nisi kur bitisi (jeta me Carmelo Benen)

domenica, febbraio 25, 2024

 Peticioni dhe shqipja si ajsbeg

 

 

Peticioni i disa akademikve me rroga buxhetore, në fakt, po t'ishin të frymëzuem për punë të mira, duhej t'i drejtohej shtetit për furnizim me fonde për veprat e tyne, jo me ndalimin e tregut të lirë gjuhësor a para-gjuhësor, i cili, rregullon veten dhe ata.
Zonja Kocaqi shet ma shum kopje dhe asht historiane ma e papërtueshme se krejt aradha e sklerotizueme e akademikve që kanë mbetë si dordoleca të arës komuniste, tokë djerrë që nuk mbahet as me importe as me fason shkencor. Limitet e saj si gjuhëtare, vijnë për mungesë të kontributit tuej, jo të sajit.
Metoda ka thanë Albert Camus, iu përket njerzve pa karakter. Pra njerzve që nuk guxojnë. Ata që i merrnin të gatshme thezat prej shkollës së gjuhësisë staliniste, e tash përkthejnë me chat gpt, qëllimi i të cilëve asht me ba ditirat, dhe nuk kanë ndoj horizont që ta kapërcejë Lanën, dhe nuk dinë shkencë ku të mos bahen lanet.
Nse theza themelore e shqipes si çils i sistemit indo-evropian amplifikohet prej ndokujt në qarqet shqiptare, kta janë të parët që i sulen pa argument dhe pa debat. Nse ju kujtojmë se kjo nuk asht theza e Sazanit, por e Leibnizit (evropiani ma gjenial i mijëvjeçarit të kaluem), at-herë iu rikthehet kompleksi i inferioritetit dhe s'bajnë za. Cili prej tyne e njeh shqipen ma mirë se Gjon Shllaku a Petro Zheji, Gjergj Fishta a Naim Frashëri, Jeronim De Rada apo Prokop Gjergjo, Dhimitër Pilika apo Lasgush Poradeci? Ata janë të parët që thonë s'e ka shqipja ktë term, ngase nuk janë në gjendje me krijue a rikrijue terminologji tue u nisë prej shqipes, as me përkthye nji libër për studentat e tyne, ku terminologjia historike a gjuhësore të jetë në rregull.
Por të pandehësh se shqiptarët janë e kanë kenë kaq të rrudhun sa janë sot, don me thanë mos me njoftë minimalisht jo vetëm antikitetit por as shekullin e 19të, që asht ma se i dokumentuem.
Dhe kur shkenca botnore e vendos shqipen si nji ndër tri gjuhë ma të vjetra të krejt njerzimit, askush nuk e kupton sa e madhe asht pasoja e ksaj konferme. Kjo don me thanë se në botën e hijeve, ne jena perandoria ma e madhe, se shqipja asht gjuha ma e folun përgjatë rrugëtimit të qytetnimit dhe ne që ende e flasim sot, jena thjesht maja e nji ajsbergu që e ka bazën kaq të gjanë, sa me mbajtë mbi vete, krejt sistemit gjuhësor. Prandej asht i rrejshëm imazhi i trungut të gjuhëve, ku shqipja jepet si nji degëz e izolueme afër rrajëve (asnji pemë nuk ka të tilla natyrshëm), por duhet imazhi i ajsbegut, dhe baza që bân krejt peshën strukturore të ngrehinës gjuhësore evropiane. Nse ekziston nji gjuhë që mund të quhet si evropianishe, kjo asht shqipja dhe derivatet e saj thjesht e konfermojnë.